بسم الله الرحمن الرحیم
جلسه اول نگارش علمی با موضوع مهارت های حداقلی در راستای ارائه تحقیق پایانی
یک روز به هیات سحر می آید با سوز دل و دیده تر می آید
یک روز به انتقام هفتاد و دو شمس با سیصدو سیزده قمر می آید
با صلوات بر محمد و ال محمد
در ابتدا آشنایی با فراگیران و پرسش از فعالیت هایی که در زمینه پژوهش داشتند.
توضیح پیرامون درس حاضر و کارهایی که فراگیران باید در طول ترم انجام دهند.
شروع درس با مهارت های استفاده از علائم نگارشی که خلاصه آن در ادامه به این شرح است:
نشانه گذاری ها
از آنجا که در جملات مکتوب، عواملی همچون مکث، تکیه، آهنگ و لحن کلام یا اشاره ها -که در سخن گفتن استفاده می شود- وجود ندارند تا گوینده را در انتقال مقصودش یاری دهند، برای رفع ابهام و روشن ترکردن مقصود نویسنده و روان خواندن نوشته، از علایم نقطه گذاری استفاه می شود. استفاده از علایم ویرایش، بیشتر تابع لحن کلام و سبک نویسنده است، با وجود این، گاهی از اصول و قواعدی پیروی می کند که سعی می شود موارد مهم آنها بیان گردد.
1- ویرگول
ویرگول نشانه مکث کوتاه است که با توجه به نوع متن و نوع مخاطب، برای درست و روان خواندن نوشته، در حد اعتدال به کار برده می شود. در برخی موارد استفاده از آن ضرورت دارد که به برخی از آن ها اشاره می گردد:
الف) در بین دو کلمه که احتمال دارد خواننده آنها را به هم اضافه کند:
امام، امت اسلام را زنده کرد.
ب) در دو طرف عطف بیان و بدل نیز معمولاً به کار می رود:
قربانی، مدیر مسئول روزنامه کیهان، درباره مسائل جاری گفت…
ج) بین چند کلمه یا گروه که در کنار هم بیایند و از نظر دستوری دارای یک نقش باشند، از ویرگول استفاده می شود و دو واحد آخری با «و» به هم عطف می شوند:
مردی مودب، فروتن، مهربان و نیکوکار بود.
د) میان عبارت ها و جمله های غیرمستقل یا وابسته:
معمولاً پیش مردم ظاهربین، دانشمند واقعی کسی است که…
ر) برای جداکردن اجزای آدرس ها:
قم، بلوارامین، روبروی راهنمایی و رانندگی، مۆسسه پژوهشی حوزه و دانشگاه.
س) برای جداکردن ارقام در جمله:
به این موضوع در صفحه های 70، 95، 115 و 420 اشاره شده است.
ص) بعد از کلمه ها و عبارت های ربطی مانند:
با این همه، به هر حال و… و قیدی، مانند: اولاً، ثانیا، بلی، خیر و…
2-نقطه ویرگول
نقطه ویرگول برای مکث های طولانی تر و حدّفاصل بین ویرگول و نقطه است و به نقطه نزدیک تر است که موارد کاربرد آن به شرح زیر است:
الف) قبل از کلمه ها و عبارت های توضیحی مانند: (مثلاً، یعنی، اما و…) اگر به مفهوم جمله قبل برگردد:
شیخ الرئیس گفته است که: «از گاو می ترسم؛ برای اینکه گاو شاخ دارد و عقل ندارد»؛ یعنی اینکه از قدرتمند کم عقل باید گریخت.
ب) اجزای وابسته به یک موضوع کلّی، هرگاه به صورت جمله های متعددِ ظاهرا مستقل بیان شود:
فراق، کوه را هامون کند؛ هامون را جیحون کند؛ جیحون را پرخون کند؛ پس با این دل ضعیف چون کند؟
ج) هرگاه در بین اجزای قسمت های مختلف یک جمله، ویرگول های متعدد به کار رفته باشد، نقطه ویرگول برای جدا کردن مجموعه آن قسمت ها از یکدیگر به کار می رود:
محمد، احمد، حسن؛ علی و محمود را زدند.
د) هرگاه موضوع یک جمله کامل، فهرست وار دسته بندی شده باشد، پس از پایان هر دسته، نقطه ویرگول، و در آخرین دسته، نقطه می آید؛ مانند:
ساختمان واژه های فارسی، چند صورت است:
1) ساده: گل، دل، خرد؛
2) پیشوندی: همدل، بینوا، نادان؛
3) پسوندی: کارگر، شنونده؛
4) مرکب: گلخانه، دلنواز، سخنگو؛
5) گروهی: بی دست و پا، آب از سرگذشته.
3- نقطه
الف) پس از توضیحات پاورقی ها، جدول ها، نمودارها.
ب) در پایان جمله و پس از ذکر مشخصات منابع که در متن استناد شده است؛ مانند:(مطهری، 1377، ص 25).
ج) برای مشخص کردن حرف های اختصاری، لازم است پس از هر حرف (به جز حرف آخر) نقطه گذاشته شود؛ مانند:
ه.ق (هجری قمری)، ق.م (قبل از میلاد)
4- دونقطه
نشانه توضیح است و به جای کلمه ها و عبارت های توضیحی (نظیر، مانند، مثل، ازقبیل و…) به کار می رود، بدین معنی که آنچه بعد از دونقطه آمده توضیح مثالِ قبل است؛ مانند:
تنها ره سعادت: ایمان، جهاد، شهادت.
الف) قبل از نقل قول ها دو ْنقطه می آید:
او در کتاب خود گفته است: «شما بودید که رفتید…».
ب) برای جداکردن رقم های جزئی از کلی نیز از دونقطه استفاده می کنند (در متنهای فارسی رقم کلی در سمت راست و رقم جزئی سمت چپ می آید)، مثلاً جلد سوم صفحه چهل و یک، را به صورت، «3 :41» نشان می دهند.
ج) گذاشتن دونقطه پس از عنوان های کتاب، مقاله، عنوان اصلی، فرعی و امثال آن لازم نیست.
بررسی نگارش و رابطه ی بین کلمات و ویراستاری متن توسط طلبه ها در کلاس و استاد ویراستاری صحیح را به طلبه ها آموزش دادند.
نمونه تحقیق ارائه شده در کلاس در مورد وحی:
دراین مقاله بررسی خواهیم کرد معنای وحی ؟آیا مردم ، کلام وحی که به سختی تهیه شده بود را می پذیرند؟.
انسان پیامبری را که خدا فرستاده بود را پذیرفتند ؟ لذا مردم گاهاً نمی خواهند وحی بپذیرند و اکثراَ دچار خطا می شوند ، پس لازم است تحلیل شود .که چرا مردم این گونه اند….
متن ویراستاری شده:
در این مقاله بررسی خواهیم کرد معنای وحی آیا مردم ، کلام وحی را که به سختی تهیه شده بود می پذیرند؟
انسان پیامبری را که خدا فرستاده بود پذیرفتند ؟ لذا مردم نمی خواهند وحی را بپذیرند و اکثر مواقع دچار خطا می شوند ، پس لازم است تحلیل شود که چرا مردم این گونه اند!
گفتنی است: در این کارگاه طلاب پایه چهارم روز های دوشنبه و سه شنبه 16 و 17 بهمن ماه با حضور استاد نادی در جهت مهارت حداقلی در راستای ارائه تحقیق پایانی و نگارش علمی با ساده نویسی و علائم نگارشی مورد نیاز آشنا شدند.
تصویر این جلسات
آخرین نظرات